KENMERKEN CLUSTERHOOFDPIJN

Clusterhoofdpijn is een vrij zeldzame maar zeer ernstige vorm van hoofdpijn die in aanvallen optreedt. Clusterhoofdpijn wordt ook neuralgie van Horton genoemd en staat in de volksmond ook wel bekend als ‘suicide headache’ (zelfmoordhoofdpijn), vanwege de bijna ondraaglijke pijn.

Clusterhoofdpijn is een aanvalsgewijze, heftig borende of snijdende pijn aan één kant van het hoofd die tussen de 15-180 minuten duurt en meerdere keren per dag kan terugkeren.

De aanvallen komen vaak  ‘s nachts en de pijn is bijzonder heftig en voor sommigen ondraaglijk. Mensen hebben tijdens een aanval veel bewegingsdrang en gaan bijvoorbeeld ijsberen, of bonken met het hoofd tegen de muur uit wanhoop. De hoofdpijn komt in bepaalde periodes (clusters) veel voor, met name in het voor- en najaar  Als de aanvalsvrije periodes korter zijn dan twee weken per maand, spreekt men van chronische clusterhoofdpijn. De behandeling van clusterhoofdpijn hoort altijd thuis bij een hoofdpijnneuroloog in een hoofdpijncentrum.

•De aanvallen doen zich voor in de bepaalde periodes (’clusters’)

•De pijn bevindt zich aan één zijde van het hoofd, achter het oog of in het voorhoofd bij de slaap

•Er is sprake van zeer hevige, snijdende of borende pijn

•Aan de zijde waar de pijn zit, treedt tenminste één van de volgende bijverschijnselen op: een rood of tranend oog, een verstopte neus of een loopneus, een zwetend voorhoofd, een vernauwde pupil, een hangend ooglid of een ooglidzwelling

•Aanvallen ontstaan zeer plotseling, vaak ’s nachts

•Tijdens een aanval is er vaak sprake van bewegingsdrang

•Een onbehandelde aanval duurt tussen de 15-180 minuten en kan zich tot 8 maar per etmaal herhalen

Ruim de helft van de clusterhoofdpijnpatiënten heeft enkele uren of dagen van te voren al voortekenen van een naderende aanval, zoals:

•tintelingen en prikkelingen rondom de slaap, het oog en de neus

•pijn in de nek

•een doof gevoel in het gezicht

•een verstopte neus

•een tranend of rood oog

•een angstig, onrustig, geïrriteerd of vermoeid gevoel

OORZAAK CLUSTERHOOFDPIJN

De oorzaak van clusterhoofdpijn is ondanks veel medisch onderzoek niet bekend. Wel denkt men dat de tijden van de aanvallen iets te maken hebben met de biologische klok. Recent onderzoek laat veranderingen in bepaalde delen van de hersenen zien, de hypothalamus. Dit is het gebied van de hersenen dat de biologische klok regelt.

Verondersteld wordt dat er tijdens de aanvallen een te groot drukverschil optreedt tussen de aanvoerende en bloedafvoerende slagaders in het hoofd. Door de drukverschillen en de verwijding van bloedvaten zou druk op de zenuwen optreden wat leidt tot pijn en de bijkomende verschijnselen van clusterhoofdpijn.

Een aanval kan alleen ‘uitgelokt’ worden in een aanvalsperiode. Alcoholhoudende dranken en bloedvatverwijdende medicijnen zijn de belangrijkste uitlokkers. Van voeding is niet bewezen dat dit clusterhoofdpijn kan uitlokken. Als u vermoedt dat voeding een rol speelt kunt u een dagboek bijhouden van hetgeen u eet en drinkt om te kijken of er inderdaad een relatie bestaat. Meestal blijkt het op toeval te berusten.

BEHANDELING CLUSTERHOOFDPIJN

Clusterhoofdpijn is niet te genezen, maar in de meeste gevallen wel goed te behandelen. De aanvalsgewijze en preventieve behandeling kunnen de pijn tijdens een aanval bestrijden en de frequentie en de hevigheid van de aanvallen verminderen of voorkomen.

Omdat een clusterhoofdpijnaanval snel optreedt en erg veel pijn doet, is het belangrijk dat medicijnen snel resultaat hebben. Een behandeling met zuurstof is over het algemeen zeer effectief, net als sumatriptaninjecties of -neusspray.

Behandeling met zuurstof

Zeer veel patiënten, 60 % tot 70%, hebben baat bij een behandeling met zuurstof. De behandeling bestaat uit het inademen van zeven tot tien liter 100% zuurstof in één minuut, gedurende een periode van tien tot vijftien minuten. Dit moet zo snel mogelijk na het opkomen van de aanval gebeuren.  Zuurstof is geregistreerd als medicijn en heeft een duidelijke bijsluiter. De behandeling heeft weinig bijwerkingen en is relatief goedkoop. Bovendien is er geen beperking aan het aantal keren dat zuurstof op één dag gebruikt kan worden.

Behandeling met Imigran-injecties

Imigran-injecties met 6 mg sumatriptan (met auto-injector in het onderhuidse weefsel) vormen de meest effectieve methode om aanvallen snel en volledig te onderdrukken. Imigran is ook verkrijgbaar als neusspray en die vorm lijkt ook effectief te zijn, maar minder doeltreffend dan de injectie. De sumatriptan-tabletten werken niet.

Bron:

ned hoofdpijnpatiënten vereniging